12 november 2022 – Contracteren: oplopende levertermijnen en hogere inkoopprijzen

Veel sectoren hebben de laatste jaren te maken met leveringsproblemen en/of hogere kostprijzen. Wat kunnen leverancier en afnemer doen?

In vrijwel ieder contract wordt de (beoogde) leverdatum afgesproken. Als die leverdatum niet wordt gehaald, dan geldt in een notendop:

1. Kan de leverancier zich beroepen op overmacht? Zo ja, dan is de leverancier in principe niet schadeplichtig in verband met de te late levering.

2. Staat de contractuele leverdatum vast (ook wel ‘fatale termijn’ genoemd)? De leverancier is dan automatisch in verzuim als die fatale termijn / datum niet wordt gehaald. De afnemer kan het contract dan direct ontbinden. Bij ontbinding moeten de eerder verrichte handelingen worden teruggedraaid. Als de leverancier geen beroep kan doen op overmacht, is de leverancier schadeplichtig wanneer een fatale leverdatum niet wordt gehaald.

3. Als de overeengekomen leverdatum niet fataal is, dan moet naar de contractuele afspraken worden gekeken. Als het contract geen spelregels voor verlenging van de leverdatum bevat, dan kan de afnemer de leverancier in gebreke stellen door een redelijke termijn voor levering te geven. Als die laatste datum niet wordt gehaald door de leverancier, dan is er sprake van verzuim en ontstaat het recht op ontbinding en eventueel schadevergoeding.

De verkoopprijs is een essentieel onderdeel van ieder contract waarin producten en/of diensten worden verkocht. Als de leverancier wordt geconfronteerd met hogere kosten, dan geldt kort gezegd het volgende:

1. Het uitgangspunt is dat kosten variëren en dat leveranciers daar rekening mee moeten houden bij de vaststelling van verkoopprijzen. Zelfs als een contractueel prijswijzigingsbeding is overeengekomen, zal in de regel niet iedere stijging van kosten bij de afnemer in rekening gebracht kunnen worden.

2. De mogelijkheid om de prijs te wijzigen hangt vooral af van de overeengekomen afspraken. Soms worden nadrukkelijk vaste prijzen afgesproken. In andere contracten bedingt de leverancier het recht om de prijs te verhogen. Als er geen contractuele afspraken zijn gemaakt, dan bevat de wet in artikel 7:758 BW voor aannemers van werk het recht om prijzen te verhogen vanwege kostenverhogende omstandigheden. Voor andere contracten bestaat geen specifiek wettelijk recht op verhoging van prijzen.

3. Als er geen prijswijzigingsbeding is overeengekomen, dan kan de leverancier (inclusief aannemers) een prijswijziging onder omstandigheden baseren op het algemene wettelijke leerstuk ‘onvoorziene omstandigheden’. Dit leerstuk is bedoeld voor extreme situaties waarin zich omstandigheden voordoen waarmee geen rekening is gehouden in de overeenkomst, en waardoor onverkorte toepassing van de overeenkomst voor de leverancier tot een “onredelijke” uitkomst zal leiden.
Als er wel een prijswijzigingsbeding is overeengekomen, dan kan de leverancier de prijs wijzigen conform de gemaakte afspraken. Als dat tot onredelijke uitkomsten leidt, dan zou de afnemer een beroep kunnen doen op het algemeen wettelijk leerstuk van de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid.

Er valt uiteraard veel meer te melden. Bij vragen over bovenstaande ben ik graag bereikbaar.